Osobowość zależna wpływa na zdolność funkcjonowania danej osoby w społeczeństwie. Często uniemożliwia jej samodzielne życie, wpływa negatywnie na komfort psychiczny i może oddziaływać destrukcyjnie na proces budowania relacji z innymi ludźmi. Jakie są typowe objawy osobowości zależnej i jak radzić sobie z tym zaburzeniem?
Czym jest osobowość zależna?
Osobowość zależna wiąże się z charakterystycznymi zachowaniami, które mogą wywierać negatywny wpływ na relacje z ludźmi danej osoby. Jest to pewien wzór funkcjonowania, który wywołuje znaczne cierpienie podczas codziennego funkcjonowania. Granica między zdrową osobowością oddaną (empatyczną, skłonną do kompromisów, a jednocześnie zdolną do stawiania granic), a osobowością zależną może być często niezwykle cienka. Jakie rodzaje tego zaburzenia można wyróżnić?
- Osobowość zależna niedojrzała – wiąże się z nieustanną dziecinnością, brakiem zdolności do podejmowania decyzji i ponoszenia odpowiedzialności za swoje działania.
- Osobowość zależna nieefektywna – charakteryzuje ją brak efektywności w działaniu, nieustanne unikanie, brak motywacji do podnoszenia swoich kompetencji.
- Osobowość zależna usłużna – dana osoba wszystkim się podporządkowuje, unik konfliktów, a swoją tożsamość opiera na relacjach, nie na indywidualnych wartościach.
- Osobowość zależna zaniepokojona – cechy osobowości kumulują się z lękiem nieadekwatnym do sytuacji.
Jakie są objawy osobowości zależnej
Osobowość zależna wiąże się ściśle z odczuwaniem masy negatywnych emocji. Osoby cierpiące na to zaburzenie zmagają się z lękiem o utratę opieki oraz boją się opuszczenia. Ten strach często jest dla nich przyczyną drażliwości, braku motywacji, poczucia opuszczenia i osamotnienia. Jakie objawy osobowości zależnej są brane pod uwagę przez psychiatrów podczas diagnozowania pacjenta? Dana osoba postrzega się jako bezradną, niekompetentną i bezsilną. Często prosi innych o przejęcie odpowiedzialności za swoje decyzje życiowe, a także podporządkowuje swoje potrzeby do otoczenia. Dodatkowo, niechętnie stawia wymagania i odczuwa całkowitą bezradność jeśli zostaje pozostawiona sama sobie. Często oddziałuje destrukcyjnie na swoje relacje, emanując strachem o brak zdolności do radzenia sobie w sytuacji ewentualnego rozpadu danego związku.
Sposoby leczenia osobowości zależnej
Jak radzić sobie z osobowością zależną u siebie lub u swoich bliskich? Podstawowym problemem jest kwestia diagnozy. Praktycznie żadna osoba z osobowością zależną nie zgłasza się sama po pomoc. Następuje to ewentualnie wtedy, gdy konsekwencje związane z tym zaburzeniem zaczynają się stawać bardzo dotkliwe, lub osoba wspierająca odchodzi. Najskuteczniejsze metody leczenia to podjęcie terapii – najlepiej poznawczo-behawioralnej lub terapii schematów. W sytuacji gdy problemowi towarzyszy depresja lub inne poważne zaburzenia nastroju, konieczne może okazać się podjęcie leczenia psychiatrycznego.
Życie z osobowością zależną nie musi być trudne i niesatysfakcjonujące. Istnieje wiele narzędzi, które mogą pozwolić na poprawę swojej samodzielności i zyskanie poczucia sprawczości. Aby je poznać, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego psychoterapeuty.
